Nederland – 2022 was opnieuw een bewogen jaar voor de politie. Dat blijkt uit de jaarverantwoording van de politie. Hierin beschrijft de politie de meest in het oog springende gebeurtenissen, relevante ontwikkelingen en belangrijkste cijfers van het afgelopen jaar.
‘We zijn in beweging en we zitten op de goede weg’, zegt korpschef Henk van Essen in het voorwoord van de jaarverantwoording van de politie. ‘Maar na twee roerige coronajaren, bood 2022 weinig gelegenheid om op adem te komen. Toch overheerst de trots bij de korpschef: ‘In alle dynamiek ging het dagelijkse politiewerk gewoon door. Werk van onschatbare waarde voor de samenleving.’
Van Essen ziet maatschappelijke onrust op meerdere terreinen en is bezorgd hoe de politie vaker tegenover burgers kwam te staan: ‘Een deel van de burgers ervaart te weinig perspectief. Op de straat is de politie de eerste vertegenwoordiger van de overheid die zij tegenkomen. En zo worden politieke problemen tot problemen voor de politie.’ De Korpschef sluit hierbij aan op de recente constatering van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat op grote vraagstukken politieke keuzes nodig zijn.
Maatschappelijk ongenoegen
De politie moest het afgelopen jaar onder andere ingrijpen bij protesten tegen het stikstofbeleid. De politie trad zoveel mogelijk de-escalerend op om gevaarlijke situaties te voorkomen en op te lossen.
Van Essen: ‘Jaarlijks maken we als politie duizenden demonstraties in het hele land mogelijk. Dit vraagt een forse inzet van collega’s en bijna altijd verlopen deze demonstraties zonder problemen. Ik zie ook dat we van demonstraties leren en deze steeds professioneler voorbereiden. We investeren veel tijd in het zoeken en behouden van de verbinding met demonstrerende groepen.’
Bewaken en beveiligen
De trend van de afgelopen jaren waarbij steeds meer inzet van de politie nodig is voor de bewaking en beveiliging van personen en objecten, zette door in 2022. Nooit eerder kwamen zoveel meldingen binnen over ernstige bedreigingen van politici en journalisten.
Het bewaken en beveiligen van personen en objecten wordt sinds 2022 in de praktijk beschouwd als een hoofdtaak van de politie. Er is geld beschikbaar gekomen om de basisteams die nu veel capaciteit leveren, gedeeltelijk te ontlasten. De effecten daarvan zullen in de komende jaren zichtbaar worden.
Maatschappelijke kwesties spelen ook bij de politie
Het jaar 2022 was maatschappelijk gezien een jaar waarin mensen opkwamen voor zichzelf, tegen onrecht en tegen onheuse bejegening. Misstanden in relatie tot grensoverschrijdend gedrag kwamen aan het licht. Machtsmisbruik, discriminatie en intimidatie bleken wijdverspreid en leidden tot ongenoegen en verontwaardiging. Het onderwerp had ook gevolgen voor het politiewerk. Het aantal aangiftes voor zedenmisdrijven nam fors toe.
De politie is als grootste nationale werkgever onderdeel van de maatschappij en bleek niet immuun. Zo wordt in de documentaire De Blauwe Familie een beeld geschetst van problemen die spelen bij de politie op het gebied van racisme, discriminatie en uitsluiting. Dat vormde een extra aansporing voor de korpsleiding om met nog meer inzet en overtuiging te werken aan verbetering. De politie wil en moet immers een klimaat bieden waarin alle medewerkers veilig zijn en zich veilig voelen en gerespecteerd worden, ongeacht afkomst, huidskleur, religie, sociale klasse en geaardheid.
Ondermijning, mensenhandel en cybercrime
De politie had in 2022 samen met andere betrokken partners extra aandacht voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Dat heeft geleid het aanpakken van 1672 criminele samenwerkingsverbanden. Zo zijn aanhoudingen verricht voor drugsgerelateerde criminaliteit, seksuele uitbuiting, gedwongen prostitutie en verboden wapenbezit.
Daarnaast heeft de politie in het kader van de brede gezamenlijke aanpak van ondermijning voorlichting gegeven aan risicogroepen, bedrijven en overheden. Een ander aansprekend voorbeeld van effectief politieoptreden in 2022 was de overval op de Apple Store in Amsterdam gevolgd door een gijzeling, waaraan de politie een einde maakte.
Ook in cybercriminaliteit gaan de ontwikkelingen snel. Diefstal gebeurt steeds vaker digitaal en de daders zijn steeds vaker jong. Gespecialiseerde teams van de politie hebben in 2022 weer successen geboekt bij het opsporen van cybercriminaliteit en het beperken van de gevolgen ervan. Zoals het tegengaan van misbruik van gestolen en uitgelekte inloggegevens. In november werd bijvoorbeeld de grote spoofingsdienst ‘iSpoof’ uit de lucht gehaald.
Internationale samenwerking
Om nog effectiever te zijn, heeft de politie ook in 2022 de samenwerking gezocht met partners in nationale en internationale onderzoeken. Een voorbeeld daarvan is de aanhouding van tientallen verdachten tijdens de internationale politieactie Trivium in Nederland, Duitsland, België, Spanje en Paraguay. De samenwerking met Duitsland heeft geleid tot de grootste vangst van voor consumenten verboden vuurwerk ooit. In totaal werd in 2022 bijna 700.000 kilo aan explosieven in beslag genomen. Ook op het gebied van online seksueel kindermisbruik en mobiel banditisme leidt samenwerking met politieorganisaties in andere landen tot resultaten.
Vluchtelingen
Verder is de politie betrokken bij andere opgaven met een internationale dimensie, zoals de vluchtelingenstroom door de oorlog in Oekraïne. Daarnaast verzorgt de politie de identificatie en registratie van asielzoekers in de aanmeldcentra in Ter Apel en Budel. In de zomer arriveerden meer vluchtelingen in Nederland. Er ontstond een tekort aan noodopvangplekken en de politie moest bijspringen. Doordat veel meer mensen asiel aanvroegen, kostte dit extra inspanningen van de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel.
Vertrouwen
Het CBS publiceerde recent de vertrouwenscijfers 2022, waarin 77 procent van de 15-plussers aangaf vertrouwen te hebben in de politie. Alleen de gezondheidszorg scoorde nog iets beter. Van Essen: ‘We namen meer dan een miljoen 112-meldingen aan. Agenten waren zoveel mogelijk aanwezig in de wijken en in contact met burgers. Ondanks capaciteitsproblemen in de basisteams, blijven we een politie van de samenleving. Uit het hoge vertrouwen in de politie, haal ik dat burgers dit zien en waarderen. Daar ben ik zeer trots op.’
